សៀមរាប
ខេត្តសៀមរាម ជាមួយដែលមានទីតាំងនៅភាគខាងពាយ័ព្យនៃប្រទេស ក្បែរបឹងទន្លេសាប។ជិតទីរួមខេត្តនេះគឺក្រុងសៀមរាប។ខេត្តសៀមរាបត្រូវបានដាក់ឈ្មោះបែបនេះដើម្បី
រំលឹកដល់ជ័យជំនះនៅកងទ័ពខ្មែលើកងទ័ពយួននេះព្រះរាជាណាចក្រអយុធ្យានៅសតវត្សទី១៧។
សព្វចថ្ងៃនេះខេត្តសៀមរាបត្រូវបានគេស្គាល់ទូទាំងពិភពលោកថាជាខេត្តតាំងនៅនៃប្រាសាទអង្អវត្ត
ដ៍ល្បីល្បាញ។
តាមប្រវត្តិសាស្ដ្រ ទឹកដីខេត្តសៀមរាបជាតំបន់រាជធានីរបស់
ចក្រភពខ្មែរអំឡុង
ពីសតវត្សទី ១២ ដល់ ១៣។
ដោយសារមូលហេតុខាងលើនេះហើយទើបរហូតមកទល់បច្ចុប្បន្ននេះគេនៅឃើញមាន
ប្រាសាទយ៉ាងច្រើនស្អេកស្កះតំរៀបគ្នានៅក្នុងទឺកដីដ៏បវរនៃ
ខេត្តសៀមរាប។ ប្រាសាទទាំងឡាយនៅតំបន់អង្គរ
ដែលមានឈ្មោះល្បីទូទាំងពិភពលោកគឺ ស្ថិតនៅប៉ែកពាយ័ព្យនៃ
ប្រទេសកម្ពុជា
ក្នុងខេត្តសៀមរាប ដែលគ្របដណ្តប់ដោយផ្ទៃក្រលា ៦០០ គ.ម២។
សព្វថ្ងៃប្រាសាទចំនួនជាង១០០ត្រូវបានរកឃើញ។ ប្រាសាទទាំងឡាយ
ត្រូវបានកសាងឡើងរវាងសតវត្សទី៩ និងទី១៣។
កម្មវិធីកសាងឥតឈប់ឈរត្រូវបានប្រកាន់ដោយព្រះរាជាខ្មែរជាបន្ត
បន្ទាប់ អាចប្រៀបធៀបបានទៅនឹងសំនង់
ពីរ៉ាមីតដោយ
ព្រះចៅផារ៉ាអុងក្នុង
ប្រទេសអេហ្សីប។
ព្រះរាជាខ្មែរបានសាងសង់ប្រាសាទទាំងនេះ
ដោយប្រើកំលាំងទាសករយ៉ាងច្រើន តាមការប៉ាន់ស្មាន
ការធ្វើសំនង់ថ្មីនីមួយៗអាចប្រើមនុស្សប្រហែល ៧៥០.០០០នាក់
ក្នុងអំឡុងសតវត្សទី ១២ និង១៣។ ទោះបីជាបន្សល់ទុកនូវ
ប្រាសាទជាច្រើនក៏ដោយ
សព្វថ្ងៃនេះគឺមានភស្តុតាងបន្តិចបន្តួចចំពោះមនុស្សដែលរស់នៅថា
ប្រាកដជាទីក្រុងមួយដែលធំជាងគេនៅលើផែនដីនាពេលនោះ។ អ្នកដំនើរ
ព័រទុយហ្គាល់
ត្រូវបានគេជឿថាជាជនបស្ចឹមប្រទេសដំបូងគេដែលបានសំលឹងមិនដាក់
ភ្នែកទៅលើភាពអស្ចារ្យនៃប្រាសាទអង្គរ
នាពេលទស្សនាក្នុងអំឡុងសតវត្សទី១៦។ ទោះបីយ៉ាងណាក៏ដោយ
កិត្តិយសធំបំផុតចំពោះការរកឃើញអង្គរបានធ្លាក់ទៅអ្នកភូមិសាស្ដ្រ
ជនជាតិបារាំងឈ្មោះ ហង់រី មូហូត (Henri Mouhot)
ដែលបានមកទស្សនាអង្គរឆ្នាំ១៨៦០ ដែលបានតំកល់ទុកនូវឯកសារនា
ទីក្រុងប៉ារីសក្រាយ
មរណភាពក្នុងឆ្នាំ១៨៦៨។ ក្នុងសតវត្សទី ១៩និង២០
បេសកកម្មរបស់បារាំងជាច្រើនបានមកទស្សនាប្រាសាទ និង
ធ្វើការកាប់ឆ្ការសំអាតព្រៃពីប្រាសាទ
ហើយដែលបានប្រមូលនូវឯកសារយ៉ាងច្រើនបំផុត។ ក្នុងឆ្នាំ ១៩០៧ ប្រទេស
ថៃបាន
ប្រគល់ទឹកដីអង្គរមកអោយខ្មែរគ្រប់គ្រងវិញ
ហើយនៅក្នុងឆ្នាំនោះហើយដែលភ្ញៀវទេសចរបានមកទស្សនាជាលើកដំបូង។
ប្រសិនបើពេលមានកំនត់អ្នកទស្សនាអាចជ្រើសរើសតាមវង់តូចដែលរួមមា
នទីក្រុងរបស់ស្តេច គឺអង្គរធំដែលមានប្រាសាទជាច្រើន
អង្គរវត្ត ស្រះស្រង់ និងរមណីយដ្ឋានជាច្រើនទៀត។ ការបន្តដំនើរទស្សនាទៅវង់ធំគេនឹងបានឃើញប្រាសាទមួយចំនួនផ្សេងទៀតនិង
បារាយនៅសម័យអង្គរ។ ប្រសិនបើពេលវេលាអនុញ្ញាតិ ភ្ញៀវទេសចរអាចទស្សនាប្រាសាទល្បីឈ្មោះដូចជា
បន្ទាយស្រី ឬ
បន្ទាយសំរ៉ែ ដែលស្ថិតនៅឆ្ងាយពីប្រាសាទនៅតំបន់អង្គរបន្តិច។
ដោយសារមូលហេតុដូចខាងលើនេះហើយធ្វើអោយទឹកដីខេត្តសៀមរាបមានរមណីយដ្ឋានវប្បធម៌ និងធម្មជាតិមួយចំនួនដូចជាខាងក្រោម៖
នៅលើផែនដីមានកន្លែងមិនច្រើនទេដែលអាចប្រកួតប្រជែងនឹងភាពត្រចះត្រចង់នៃ
ប្រាសាទអង្គរវត្ត។ អង្គរវត្តគឺជាសំនង់ខាងសាសនាធំជាងគេនៅលើ
ពិភពលោក។ ពិតហើយនេះជាអច្ឆរិយវត្ថុមួយនៃ
ពិភពលោក។ ប្រាសាទនេះត្រូវបានគេជឿថាប្រើជាប្រាសាទ និងជាផ្នូរសំរាប់
ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី២
នៅចំកណ្តាលចក្រភពខ្មែរនៅពាក់កណ្តាលទីមួយនៃសតវត្សទី១២។
អង្គរវត្តត្រូវបានថែរក្សាល្អបំផុតនៅក្នុងចំនោមប្រាសាទនៅ
សម័យអង្គរ។
ប្រាសាទផ្សេងៗទៀតនិងទីក្រុងដែលមានកំពែងព័ទ្ធជុំវិញអង្គរធំ
មានន័យថាស្ថាបត្យកម្មខ្មែរទាក់ទងនឹងគំនិតនៃប្រាសាទភ្នំ។
ពេលកសាងប្រាសាទអង្គរវត្តនៅដើមសតវត្សទី ១២
រឿងនេះត្រូវបានគេគិតយ៉ាងល្អិតល្អន់
តួប៉មកណ្តាលត្រូវបានហ៊ុំព័ទ្ធដោយកំពូល ៤។
កំពូលកណ្តាលតំនាងអោយភ្នំព្រះសុមេរុក្នុងរឿងទេវកថា
ជាភ្នំពិសិទ្ធនៅចំកណ្តាលចក្រវាឡ ដែលជាលំនៅដ្ឋាននៃព្រះនរាយណ៍
(វិស្ណុ) ក្នុងសាសនាហិណ្ឌូ។
កំពូលទាំង៥ជានិមិត្តរូបនៃកំពូលទាំង៥របស់ភ្នំសុមេរុ។
វាពិបាកនឹងអធិប្បាយតាមពាក្យសំដីចំពោះភាពសំបើមនៃអង្គរវត្ត
ប៉ុន្តែវាអាចពន្យល់ជាផ្នែកដោយការមើលទៅលើទំហំរួម។
ប្រាសាទត្រូវព័ទ្ធដោយទក្សិណទឹក
ដែលដូចគ្នាទៅនឹងប៉មនៃទីក្រុងឡុង
ដែលបានកសាងឡើងក្នុងពេលប្រហាក់ប្រហែលគ្នា
មើលទៅមិនខុសគ្នាច្រើនទេទៅនឹងប្រលាយចំការ។ ទក្សិណទឹកមានទទឹង
១៩០ម និង បង្កើតបានជារាងចតុកោណកែង ១,៥គ.មx១,៣គ.ម។
គិតមើលទៅថាវាពិបាកចំពោះកំលាំងវាយប្រហារផ្សេងៗដែលមានការការពារ
ដ៏មាំមួន។
ប៉ុន្តែទក្សិណគ្រាន់តែជានិមិត្តរូបនៃមហាសមុទ្រព័ទ្ធជុំវិញ
ពិភពលោកនៃ
ប្រាសាទក្នុងសាសនាហិណ្ឌូជាជាងប្រើជាកំពែងការពារ។
របងព័ទ្ធជុំវិញនៅមាត់ទក្សិណខាងក្នុងចតុកោណដែងមានទំហំ
១០២៥មx៨០០ម មានក្លោងទ្វារមួយនៅផ្នែកជ្រុងនិមួយៗ។
ប៉ុន្តែវាខុសប្រក្រតីចំពោះឥទ្ធិពលសំខាន់នៃសាសនាហិណ្ឌូនៃ
ប្រាសាទសម័យអង្គរ។ ច្រកចូលសំខាន់បែរមុខទៅទិសខាងលិច។
ក្លោងទ្វារចូលនេះគឺតុបតែងដោយរោងទងគឺទទឹង២៣៥មដែលមានទ្វារ៣។
ទោះបីយ៉ាងណាក៏ដោយ
រតនសម្បត្តិដ៏ឆ្នើមបំផុតរបស់ប្រាសាទគឺមានក្បាច់ចំលាក់រាប២គម
នៅជុំវិញជញ្ជាំងរោងថែវខាងក្រៅដែលមានចំលាក់ទេវតានិងអប្សរារាប់
រយ។ ចំលាក់សាំញ៉ាំនៅតាមរោងថែវប្រាប់នូវរឿងផ្សេងៗដូចជា
ព្រះនរាយណ៍ ជ័យជំនះរបស់
ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី២នៅលើសមរភូមិ។ បរិវេណគ្របដណ្តប់ដោយផ្ទៃដី៨១ហិចតា។
ប្រាសាទភ្នំមួយនេះមានទីតាំងនៅកណ្តាលទីក្រុងអង្គរធំ ហើយត្រូវបានសាងសង់ឡើងដោយ
ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧
ដែលសាងសង់ប្រកបទៅដោយក្បាច់រំលេចឡើងជារាងសាជីជ្រុង
មានផ្លូវចូលពីខាងកើត និងមានចំនួន៣ជាន់ទៀតផង។
ចេតិយធំដែលស្ថិតនៅចំកណ្តាលនៃតួប្រាសាទទាំងមូលត្រូវបានឡោម
ព័ទ្ធដោយកំពូលប្រាសាទតូចៗចំនួន ៥៤ប្រាសាទ
ដែលមានមុខធំៗតំនាងអោយមុខរបស់ លោកេស្វរៈ
តែរូបចំលាក់ទាំងអស់នោះមានលក្ខណៈពិសេសដូចទៅនឹងមុខរបស់
ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧
ដែរ។ រូបចំលាក់ទាំងអស់បែរមុខទៅគ្រប់ទិសធំៗទាំងបួន
ទោះបីជាអ្នកស្ថិតនៅកន្លែងណានៃតួប្រាសាទក៏ដោយ
ក៏អ្នកស្ថិតនៅក្រោមក្រសែភ្នែក
និងទឹកមុខញញឹមប៉ប្រឹមមិនចេះរីងស្ងួតរបស់អ្នកទាំងនោះដែរ។
ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧
គឺផ្ទុយពីបុព្វការីជនរបស់ព្រះអង្គ
ដែលគោរពអាទិទេពនៃសាសនាហិណ្ឌូ គឺព្រះសេវៈ និងព្រះវិស្ណុ។
ព្រះអង្គបានជ្រើសយកពុទ្ធសាសនាមហាយានធ្វើជាសាសនារបស់ព្រះនគរ។
ប្រាសាទបាយ័នមានទីតាំងនៅដាច់ចេញពីប្រាសាទនានានៃបរិវេណអង្គរ។
ប្រាសាទនេះគឺជាលទ្ធផលផ្លែផ្កាមួយ ក្រោមការខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់
ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី១
នាសតវត្សទី១០ ដើម្បីឧទ្ទិសថ្វាយដល់ព្រះសិវៈ។
ប្រាសាទនេះត្រូវបានស្ថាបនាឡើងជារាងសាជីដែលមាន៥ដំនាក់
និងមានកំពស់២០ម៉ែត្រប៉ុន្តែជាអកុសលប្រាសាទតាកែវមួយនេះមិនបាន
សាងសង់រួចរាល់ជាស្ថាពរនោះទេ។
ស្រះស្រង់គឺជា ស្រះមួយដែលសាងសង់សំរាប់ព្រះរាជា និងមានទីតាំងនៅទល់មុខខ្លោងទ្វារខាងកើតនៃ
ប្រាសាទបន្ទាយក្តី។ បើតាមដឹង ស្រះនេះគឺជាកន្លែងសំរាប់ព្រះរាជាស្រង់ទឹក។
ប្រាសាទនេះត្រូវបានសាងសង់ឡើងដោយ
ព្រះបាទឧទយាទិត្យវរ្ម័នទី២
និងជាស្ថាបត្យកម្មដែលទ្រុឌទ្រោមជាងគេក្នុងចំនោមប្រាសាទនៅ
បរិវេណអង្គរ។
វាគឺជាប្រាសាទដែលបង្ហាញពីភាពដ៏សម្បើមអស្ចារ្យមួយក្នុងចំនោម
ប្រាសាទចាស់ៗដែលនៅសេសសល់។ ប្រាសាទភ្នំមួយនេះគឺសាងសង់ឡើង
ដើម្បីឧទ្ទិសថ្វាយដល់ព្រះសិវៈ
តែចំពោះរូបចំលាក់ជាច្រើនត្រូវបានគេមើលឃើញថា
បានបង្ហាញពីហេតុការណ៍ចម្បាំងរបស់ព្រះវិស្ណុ។
ហើយប្រាសាទនេះត្រូវបានគេកំពុងស្ថាបនាអោយដូចដើមឡើងវិញផងដែរ។
ប្រាសាទនេះសាងសង់ឡើងនៅក្នុងសតវត្សទី១០ដោយ
ព្រះបាទរាជេន្ទ្រវរ្ម័នទី២។
នៅក្នុងការស្ថាបនានេះយើងអាចឃើញបន្ទប់ធំវែងៗ
ដែលជាបន្ទប់យ៉ាងសាមញ្ញបំផុតជាមួយនឹងច្រកចូលតូចៗបន្តបន្ទាប់ជា
ច្រើន។ ប្រែរូបគឺមានន័យថាក្រលាខ្លួនហើយប្រជាជនខ្មែរមានជំនឿថា
ប្រាសាទនេះគឺជាបូជនីយដ្ឋានសំរាប់បញ្ចុះសព។
បានសាងសង់ឡើងនៅសតវត្សទី១០ផងដែរដោយ
ព្រះបាទរាជេន្ទ្រវរ្ម័នទី២។ ប្រាសាទនេះស្ថិតនៅលើកូនកោះតូចមួយនៅចំកណ្តាលភាគខាងកើត
បារាយណ៍។
ហើយមានលក្ខណៈជាប្រាសាទភ្នំ
តែយើងអាចទៅកាន់កោះនោះបានតែដោយសារទូកប៉ុណ្ណោះ។
ដោយយោងទៅលើសិលាចារឹកដែលនៅជិតៗនោះ យើងអាចសន្និដ្ឋានបានថា
ព្រះបាទរាជេន្ទ្រវរ្ម័នទី២សាងសង់ប្រាសាទនេះឡើងដើម្បីឧទ្ទិសដល់ព្រះមាតាបិតារបស់ព្រះអង្គ។
No comments:
Post a Comment